آداب و رسوم محلی در بیلند
ازدواج و عروسی:
بطور کلی به عقیده مردم شهرستان گناباد ازدواج تنها یک وظیفه طبیعی و اجتماعی نیست بلکه یک وظیفه دینی و مذهبی نیز هست وقتی پسر به سن بلوغ رسید و امکانات شغلی و اجتماعی او اجازه داد طبق احکام قرآن و شریعت اسلام باید ازدواج نماید و در آبادیهای گناباد بیشتر پدر و مادر پسر هستندکه مقدمات ازدواج را فراهم می کنند و باصطلاح دامادش می کنند در سابق گاهی داماد قبل از ازدواج اصلاً دختر را نمی دید و پدر و مادر دختر نیز وقتی می خواستند دختر را شوهر دهند دقت می کردند که داماد آنها مردی معتقد، نجیب، زحمتکش و اصل و نصب دار باشد. برای خواستگاری مادر داماد و چند تن از زنان جا افتاده و نسبتاً مسن که با داماد خویشاوندی و قرابت نزدیک داشته باشند بخانه عروس می روند و در قدیم رسومی خاص بوده است که فعلاً به آنها عمل نمی شود فقط به برخی موارد از جمله مهریه،جهیزیه و گاهی پیش کش که مبلغی پول و یا زمین و یا هر شئ دیگر می باشد که از سوی داماد و یا پدر و مادر داماد به پدر و مادر عروس تحویل می دهند،عمل می شود. برای مثال باید داماد و خانواده او لوازمی را برای عروس و خانواده او خریداری کند از جمله آئینه،یک جفت شمعدان یا لاله، یک انگشتر، لباس عروس و یک جفت کفش برای عروس و چند جفت کفش برای داماد و خواهر عروس و وابستگان نردیک او همراه چند خوانچه شیرینی و ... بهنگام نزدیک شدن مجلس جشن عروسی چند کلّه قند و چند بسته چای و چندین قالب صابون ، تعدادی کیسه حنا، چند متر پارچه، برنج و روغن و... را به خانه عروس می برند و خانواده عروس هم متقابلاً یک قواره فاستونی برای داماد و در صورت استطاعت یک قواره فاستونی برای پدر و مادر داماد و یک قواره پیراهن و یک جفت جوراب و یک روسری و یا چارقد یا پارچه چادری برای داماد به خانه دامادمی فرستند سپس خانواده عروس با استفاده ار مواد غذایی فرستاده شده توسط داماد مجلس شامی ترتیب میدهند و فامیل طرفین دعوت می شوند و در خانه عروس شام میخورند سپس عروس را با شادی و گفتن شاباش (شاد باش)به خانه داماد می برند و در مواردی مراسم باشکوهتر و با تشریفات بیشتر نیز صورت میگیرد.
مراسم عزاداری:
هنگامیکه فردی دنیای فانی را وداع می گوید و به سرای باقی می شتابد مراسم خاصی از جمله غسل،کفن،دفن و مراسم عزاداری و سوگواری برایش ترتیب داده می شود که با بسیاری از مراسم مرسوم در خراسان و ایران شباهت دارد پس از پایان مراسم تدفین، تشییع کنندگان به محل مسکونی میت می آیند و صاحبان عزا را تسلیت می گویند و پس از مرگ برای میت چندین مجلس سوگواری گذاشته و با خواندن سوره فاتحه الکتاب برای روح مرده طلب مغرفت می کنند و با گفتن جملاتی نظیر تسلیت عرض می کنم،خداوند رحمت کند، و .. به بازماندگان وی سرسلامتی میدهند تمام مدتی که مجلس ترحیم منعقد است یک خطیب همواره مجلس را اداره می کند. خطیب بمحض ورود به مسجد به ذکر کلمه فاتحه الکتاب و اخلاص و صلوات می پردازد و خوش آمد می گوید. پس از آرامش مجلس، قاری به قرائت قرآن ادامه میدهد و در پایان مجلس نیز واعظی بر منبر میرود و سخنانی در بی وفایی دنیا و بی ثباتی عالم مادی و .. بیان می دارد علاوه بر مجلس مردانه در مجالس ترحیم زنانه نیز زنان روضه خوانی مجلس را اداره می کنند. در گناباد طی چندین روز پس از مرگ میت مجالس عزا برای او برگزار می شود و از جمله روز سوم،هفتم، پانزدهم، چهلم و سال ، همچنین مردم محل در پایان سال و روز قبل از عید نوروز که به علفگی شهرت دارد بخانه بازماندگان فوت شدگان آن سال میروند و به آنها سرسلامتی میدهند.
ایام محرم:
از آنجائیکه مردم بیلند از دیرباز دارای اعتقاد راسخی در ارتباط با مسائل دینی و خصوصاً احترام به اهل بیت (ع) بوده اند در ماههای محرم و صفر با برگزاری مراسم مختلف مذهبی به سوگواری و عزاداری سالار شهیدان امام حسین(ع) و یاران فداکارشان می پردازند از جمله به راه انداختن دستجات سینه زنی و زنجیر زنی و مراسم شبیه خوانی و نخل گردانی که با شور و هیجان خاصی انجام می شود از قدیم الایام مردم بیلند در ماههای محرم و صفر در مساجد محتلف شهر و روستا تجمع می کنند و از روز پنجم محرم در دسته های سینه زنی و زنجیر زنی در پایان مجالس سوگواری حاضر و به نوحه خوانی و سینه زنی و زنجیر زنی می پردازند. از روز پنجم تا پایان روز دهم افراد خیّر به طبخ غذا و پذیرایی از سوگواران حسینی می پردازند.
در روز عاشورا دسته زنجیر زن و سینه زن به قبرستان می روند و به عزاداری می پردازند و مجدداً فاتحه ای می خوانند برخی از مردم که نذر داشته اند در مسیر عبور دسته های عزاداری به ذبح گوسفند و گاو می پردازند و از این گوشت قربانی در تهیه غذا برای عزاداران استفاده می شود. از سنت های جالب و دیدنی در بیلند برگزاری مراسم شبیه خوانی است که این مراسم بسیار با شکوه برگزار می شود بسیاری از اهالی به این گونه مراسم اعتقاد کامل دارند و سخت تحت تأثیر قرار میگیرند خصوصاً اینکه صحنه های قهرمانانه و در حین حال دلخراش صحرای کربلا را بصورت کارهای نمایشی ملاحضه می نمایند برای شرکت در این گونه مراسم همه ساله در ایّام محرم بیلندیهای مقیم مشهد و تهران و دیگر شهرستانها سعی می کنند به بیلند بیایند چون در کمتر شهری مراسم عزای حسینی با جلال و شکوه گناباد برگزار می شود. در گذشته شبیه را افرادی تحت عنوان شبیه گردانها اجرا می نمودند این عمل بصورت یک امر موروثی در آمده بود و سعیشان بر این بود که از ورود افراد غیر خودی به داخل گروهشان جلوگیری نمایند این حساسیت از کیفیت اجرایی و جاذبه کار می کاست امّا در طی چند سال پس از پیروزی انقلاب اسلامی در شبیه خوانی نیز تحولاتی اساسی صورت گرفت.
نظرات شما عزیزان: